‘Ik zie een vermoeide, overbelaste generatie’, zegt Gert-Jan Segers, voorman van de ChristenUnie. Hij wil dat zijn partij zich hard gaat maken voor de millennials.

Twee jaar na de oproep om de zorg voor ouderen te versterken, uitmondend in het manifest Waardig ouder worden, heeft de ChristenUnie nu de millennial in het vizier. Jongeren staan onder grote druk, vindt partijleider Gert-Jan Segers. Ze moeten presteren in studie en werk, hebben amper kans op een vaste baan, wonen noodgedwongen vaak nog bij hun ouders. Gevolg: stressklachten en een toenemend aantal burn-outs en zelfdodingen. Daar ligt een rol voor de overheid.

‘In de politiek is altijd de vraag: voor wie kom je op, voor wie maak je je sterk’, zegt Segers. ‘Ik zie een vermoeide, overbelaste generatie jongeren, waaromheen het veel te stil is. Voor hen wil ik me als politicus sterk maken.’ Hij wil, samen met allerlei organisaties, toewerken naar een manifest met aanbevelingen voor de overheid.

De gesprekken die hij met zijn dochters van 20, 18 en 14 jaar heeft, sterken hem daarin. ‘Dit is de eerste generatie sinds de Tweede Wereldoorlog die opgroeit met het perspectief dat ze het minder krijgen dan hun ouders. Wij zijn de sjaak, hoor ik thuis; wij krijgen geen basisbeurs, onze schulden lopen op. Daar hangt een donkere wolk boven.’

Volgens onderzoeken behoort de Nederlandse jeugd tot de gelukkigste van de wereld. Wat moet er dan beter?

‘Er zijn ook schaduwzijden. Dat zien we aan de jeugdzorg, die niet aan te slepen is. Bijna een kwart van de jongeren trekt het niet meer en heeft hulp nodig voor burn-outklachten. Als jij school en vervolgstudie doorlopen hebt en je moet met 30- of 40.000 euro schuld de woningmarkt op, dan hangt dat als een molensteen om je nek. Maak maar schulden, want je haalt het er altijd uit – dat was steeds het grenzeloos optimistische verhaal. Voor sommige jongeren gaat dat op. Maar er zijn ook jongeren met minder zelfvertrouwen, en ouders met een smalle beurs. De ChristenUnie heeft nooit wat in het leenstelsel gezien, wat ons betreft heeft het zijn langste tijd gehad.’

Wilt u er nog deze regeerperiode van af?

‘In een coalitie met twee grote voorstanders kom je daar niet uit. Ik kijk dan naar de volgende kabinetsformatie. Voor ons was de halvering van het collegegeld in het eerste jaar een stap in de goede richting.

‘Als jongeren geen kans hebben op de woningmarkt, moet de overheid leningen verstrekken of huurcontracten aanbieden – daar dienden we al in 2016 en wetsvoorstel voor in. Dergelijke maatregelen, ook op het gebied van psychosociale hulp, verslavingspreventie en arbeidsmarkt, willen we uitwerken in een brede alliantie. Dat begint met een bijeenkomst in februari, waarvoor we 250 jongeren uitnodigen om te vertellen wat hun zorgen en angsten zijn. Hun wil ik graag de megafoon aanreiken.’

Moeten ze die megafoon niet gewoon zelf pakken?

‘Ik denk dat ze zich geen tijd gunnen om zelf naar het Malieveld te gaan. Ze organiseren zich moeilijker in politiek en maatschappelijk inzicht. En koesteren misschien te weinig hoop over het verschil dat ze kunnen maken. Ik ben ervan overtuigd dat ze maar een klein duwtje nodig hebben om die stap te zetten.’

Terwijl er toch ook veel kansen liggen. Een breed palet aan studies, de mogelijkheid zelf een bedrijf op te zetten…

‘Juist omdat er zo veel mogelijk is, wordt de druk om te slagen groter. Als het leven fantastisch moet zijn, wordt falen je eigen schuld. Sociale media maken het mogelijk jezelf voortdurend te vergelijken met anderen. Van die ander zie je vooral de vrolijke buitenkant: vriendschappen, gezelligheid, feesten. Het moet leuk zijn, maar vanbinnen voel je je echt niet de hele tijd fantastisch. Er is een gat tussen wat je hoopt dat je bent, en hoe het eigenlijk is.’

Steeds meer jongeren doen vwo of havo. De concurrentie neemt toe, maar daarmee toch ook de mogelijkheid er zelf wat van te maken?

‘In die veronderstelling schuilt een deel van het probleem. Namelijk de miskenning van de praktisch geschoolde jongeren die we zo hard nodig hebben. Een deel van hen kan weggeconcurreerd worden door arbeidsmigranten. Nu is het economisch hoogtij, dan voel je de pijn niet. Later zullen ook daar klappen vallen.’

Hoe kijkt u eigenlijk naar de millennials, wat is dat voor generatie?

‘Ze zijn begaan met de schepping, duurzaamheid is een thema. Ze zijn wat minder gericht op bezit, gemakkelijker met het delen van spullen. Dit is een generatie die het in zich heeft afscheid te nemen van het neoliberale sprookje.’

Wat bedoelt u met dat neoliberale sprookje? Moet er meer sturing van overheidswege komen?

‘Als de markt faalt, moet de overheid mensen beschermen en zekerheid geven. Je moet een bodem leggen waarop iedereen kan terugvallen. Wat dat betreft hebben we nog veel huiswerk.’

Uw partij is pleitbezorger van de maatschappelijke diensttijd. Die vergroot de keuzestress.

‘Veel jongeren gaan, net als mijn middelste dochter, een tijdje reizen naar Australië of Azië. Je zou in plaats daarvan ook iets voor ouderen kunnen doen, of voor je buurt. Dienstbaar zijn aan anderen kan jongeren helpen zichzelf te ontdekken. Zeker als je daarmee je studieschuld kan verkleinen, zoals wij dat willen.’

Zo heeft Segers een reeks terreinen waarop de overheid jongeren een steun in de rug moet geven. De wachtlijsten voor jeugdzorg en ggz moeten worden weggewerkt. Er moet meer aandacht komen voor verslaving aan alcohol, drugs en gokken. Het gat tussen vast en flexibel werk moet worden verkleind.

Ook het mislukken van het pensioenakkoord plaatst hij in dat teken. ‘Het lukt de vakbeweging niet solidariteit tussen jong en oud te organiseren. Dat vind ik tragisch. Ik heb grote twijfel over de manier waarop de vakbeweging in deze onderhandelingen de jongeren heeft vertegenwoordigd. Solidariteit, ook tussen de generaties, moet een centrale waarde zijn. Ik hoop dat daarop bezinning plaatsvindt.’

Interview met Gert-Jan Segers met de Volkskrant van 23-11-2018